Türkiye’de kene vakalarında bu yıl önceki yıllara oranla 5-6 kat artış var. Üstelik vakalar her zamankinden erken görülmeye başlandı. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İlhan Çetin, Kovid-19 yoğunlaşmasından dolayı bu yıl kene popülasyonlarında ve KKKA hastalarında artma görüldüğünü belirtirken, 11 ülkeden 13 merkezde aşı çalışmalarının yürütüldüğünü, aşının eylül sonunda insanlarda denenmeye başlayacağını açıkladı.
Yüzde 80’i buluyor
Dünya genelinde 30’dan fazla ülkede görülen ve kene ile temas sonucu ortaya çıkan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Türkiye’de İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşıyor. Diğer ülkelerde hastalığa yakalananların ortalama dörtte biri hayatını kaybediyor. Bazı ülkelerde bu oran yüzde 80’lere kadar çıkıyor. Türkiye’de ise, uygulanan tedbirler, sürveyans sistemi ve etkin tedavi yaklaşımıyla ölüm oranı yüzde 4’lerde seyrediyor. Bu yıl 10 Haziran itibarıyla Türkiye genelinde KKKA vaka sayısı 480 olarak kayıtlara geçerken 15 kişi ise hayatını kaybetti.
Vaka sayılarında artış
Sivas’ta bulunan Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İlhan Çetin, normalde nisan sonu itibarıyla görülen, kene vakalarını bu yıl daha erken görmeye başladıklarını belirtti. İlk vakaların mart ortalarında gelmeye başladığını belirten Çetin, ayrıca vaka sayısında artış olduğunu kaydetti. Çetin şunları söyledi:
“Geçen senekilerin 5-6 kat daha fazla vaka ile karşı karşıyayız. Vakaların 106 tanesi Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde tedavi oldu. Bunların yüzde 40’ından fazlası da çevre illerden Yozgat’tan Çorum’dan, Amasya’dan Bayburt’tan gelen hastalar. Normalde KKKA ile mücadelenin en temel yolu kene popülasyonun azaltılması. Bu da özellikle ilaçlamalar yapmak suretiyle oluyor. Bir tane kene 10 bine yakın yumurta bırakıyor. Bunların yüzde 30’u ancak canlı kalabiliyor. Karıncalar bunları yiyorlar.
Aşı eylül ayında insanda denenecek
Prof. Dr. İlhan Çetin, KKKA vakalarına karşı aşı çalışmasında olumlu sonuçlar elde edildiğini belirtti. Aşının eylül sonu itibarıyla insanlarda denenmeye başlayacağını kaydeden Çetin, “Eğer sonuçlar olumlu olursa da yıl sonunda kullanılabilecek” dedi.
Bakanlıktan aşı çalışmalarına destek
Tüm dünyada KKKA’ya karşı devam eden aşı çalışmaları var. KKKA’ya karşı inaktif (Virüs ya da bakterinin tamamı/bir kısmı kullanılarak hazırlanan aşı) bir aşı Bulgaristan’da kullanılmış olmasına rağmen etkinliği ve emniyeti tartışma konusu. Türkiye’de de bir aşı çalışması yürütülüyor.
Sağlık Bakanlığı, KKKA’nın görülme sıklığının arttığı dönemlerde hasta sevklerinde sorun yaşanmaması ve belirli hastanelerde yığılmaların önlenmesi için bölge merkezleri oluşturdu ve laboratuvar altyapısını güçlendirdi. Ankara, Samsun ve Erzurum’da KKKA referans laboratuvarlar yer alıyor. Bakanlık ayrıca, kene tutunmasıyla gelen kişiler için yaklaşım ve vaka yönetim algoritmaları hazırladı. Bakanlık, aşı gibi koruyucu uygulamaların geliştirilmesini de destekliyor.
