Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Avrupa Birliği Başkanlığı'nda basının Ankara temsilcileri ile 2019 yılı değerlendirme toplantısı düzenledi. Bakan Çavuşoğlu, 2019 yılında Türkiye’nin dış politikasında yaşanan gelişmeleri değerlendirerek soruları yanıtladı. Bakan Çavuşoğlu, İranlı general Kasım Süleymani'nin Irak'ta ABD tarafından öldürülmesinin ardından arabuluculuk konusunda Türkiye'nin yoğun çaba sarf ettiğini belirterek, şöyle konuştu:
"Kasım Süleymani'nin öldürülmesi bölgemizin barış ve istikrarına ciddi bir risk oluşturuyor. Türkiye, ABD-İran gerginliğinin diplomatik yollarla azaltılması için ciddi bir çaba sarf ediyor. Arabuluculuk konusunda Sayın Cumhurbaşkanımız şu anda çok çaba sarf ediyor. Bugün de telefon görüşmeleri devam edecek. Benim de çabalarım devam edecek. Pompeo ile sürekli iletişimde olma konusunda mutabık kaldık. Gelişmeleri değerlendireceğiz. Tansiyonu düşürmek için önemli, yapıcı tavsiyelerde bulunduk her iki tarafa da. Bazı diğer aktörlerde de tansiyonun düşürülmesi için üzerimize düşeni yapacağız. Belli bir noktada buluşmaları gerekiyor. Esas arzu ettikleri doğrudan temasın sağlanması. Ondan sonra bir arabulucuyu tercih ettiklerini sanmam. Ama doğrudan temasın sağlanması için gerekli katkıları da vermemiz lazım. Özellikle son gelişmelerden sonra bu konudaki çabalarımızı yoğunlaştıracağız."
'DENGELERİ DEĞİŞTİRDİ'
Bakan Çavuşoğlu, Süleymani’nin öldürülmesinin İran'da da dengeleri değiştirdiğine dikkat çekerek, "Bu cinayet sadece Irak’ta değil, İran’da da dengeleri değiştirdi. İran’da da radikal gruplar güç kazanacak, ABD’ye de bunu söyledik. Ilımlı gruplara, siyasilere zarar verecek. Bölgesel endişemiz de İran'ın nükleer anlaşmadan çekilmesi yönündeydi. Maalesef dünde bu açıklama geldi" diye konuştu.
'HAFTER'İN AÇIKLAMALARININ ÖNEMİ YOK'
Bakan Çavuşoğlu, Libya ile Deniz Yetki Sınırlandırılması Mutabaktı'nın imzalanması ile Akdeniz'deki dengelerin değiştiğini ifade ederek, Libya'da taraflar arasında ateşkesin sağlanması için ikili düzeyde çalışmaların sürdüğünü kaydetti. Çavuşoğlu, Libya ile imzalanan mutabakatın Birleşmiş Milletler'de (BM) tescil sürecinin devam ettiğini belirterek, "Güvenlik ve eğitim alanında da anlaşma oldu. Libya’da amacımız biran önce ateşkesin temini ve siyasi gerginliğin azalması. Hafter'in açıklamalarının önemi yok, panik havasında olduklarını görüyoruz. Libya’da çatışmalar Hafter’in barış istemediğinin, askeri çözüme inandıklarının göstergesi. BM Genel Sekreteri Guetters ile de dün bu konuyu telefonda konuştuk" dedi.
'BİZ DURDURMAZSAK UZUN SÜRECEK'
Libya'ya komşu ülkeler ile yeni bir anlaşma olmadığını belirten Çavuşoğlu, "Libya’da şu anda dengeler; havadan bakarsak biraz Hafter önde gibi. Mısır’ın savaş uçakları, Birleşik Arap Emirlikleri’nin sağladığı İHA’lar sebebi ile havadan üstünlük sağlamış gibiler; ama karada ise dengeli gibi. Dün BM Genel Sekreteri ile mutabık kaldığımız gibi karada bu savaşın kazananı olmaz. Bu savaşı eğer biz durdurmazsak uzun süre devam edecek. Hele de Trablus’un içine girerse sokak savaşlarına döner. Maalesef çok sayıda insan ölür" diye konuştu.
'ÖSO LİBYA'YA GİTMEDİ'
Bakan Çavuşoğlu, Libya'ya Özgür Suriye Ordusu Birlikleri'nin (ÖSO) gidip gitmediğine dair soruya, "Ulusal Mutabakat Hükümeti de bu konuya dair açıklama yaptı, ÖSO’nun oraya gitmediğini söyledi. Bizdeki bilgiler de böyle. Kafa karıştırıcı bilgiler sürekli yayılıyor" dedi. Çavuşoğlu, CHP Lideri Kılıçdaroğlu'nun "Libya’ya barış gücü gönderilsin" önerisi ile ilgili "Gerçekçi yaklaşım değil. BM Genel Kurulu’ndan Barış Gücü kararının geçmesi lazım. BM'deki parçalanmış yapıya bakarsanız bu kolay değil" ifadelerini kullandı.
'İDLİB'TEN 100 BİN KİŞİ SINIRIMIZA GELİYOR'
İdlib'de rejimin saldırıları yüzünden 300 bin kişinin yerlerinden edildiğini belirten Çavuşoğlu, göç dalgasının devam ettiğini kaydederek, "Göç eden 100 bin kişi bizim sınırlarımıza doğru geliyor. Elbette hazırlıklarımız var; ama bu göç dalgası devam ederse Türkiye’nin tek başına üstesinden gelebileceği bir sorun olmaz. Özellikle Suriye içinde İdlib bölgesinde gerekli altyapı çalışmalarını yaptık ki onlar da ülkesinde kalabilsinler. Dün akşam BM Genel Sekreteri ile de oradaki insanlara insani yardım ulaştırılması konusunu konuştuk" dedi.
'BELİRSİZLİK DEVAM EDİYOR'
Bakan Çavuşoğlu, ABD ile ilişkiler açısından sorunlu; ancak diyaloğun fazla olduğu bir yıl geçtiğini vurgulayarak, "S-400 konusunda belirsizlikler devam ediyor. Kongrenin aldığı yaptırım kararı diğer taraftan yönetimin tutumu, kongre konusunda çabaların devam ettiğini Pompeo 2 gün önce ki telefon görüşmesinde bizzat söyledi. Trump da aynı şekilde Cumhurbaşkanımıza söylemişti. Yaptırımda esas olan yönetimin alacağı kararlar. Trump yönetiminin erteleme hakkı var, bazı şartlara bağlı. Burada yönetimin alacağı karar önemli. Biz aynı noktadayız. Ortak çıkış yolu bulmak lazım. Her iki tarafın da anlatabileceği, kabul edeceği bir çıkış noktası. Teklif ettiğimiz ortak çalışma grubunun masada olduğunu hatırlattım. Ya hep ya hiç anlayışı olmaz. Biz aynı durumdayız; ama belirsizlik devam ediyor" diye konuştu.
'RUSYA İLE İLİŞKİLER İLERLEDİ'
Çavuşoğlu, 2019'da Rusya ile özellikle turizm alanında ilişkilerin ilerlediğini kaydederek, anlaşmazlık noktalarının da olduğunun altını çizdi. Bakan Çavuşoğlu, Putin’in 8 Ocak'ta Türkiye’ye bir ziyarete gerçekleştireceğini ifade ederek, "Suriye, Kırım ve Karadeniz gibi konularda anlaşamadığımız noktalar var. Rusya ile Libya’da da önemli aktörler haline geldik. Libya içinde ateşkesin sağlanması için diyaloglarımız devam ediyor" dedi.
KANAL İSTANBUL TARTIŞMASI
Kanal İstanbul’un Montrö Boğazlar Anlaşması’nı tartışmaya açıp açmayacağı sorusuna ise Bakan Çavuşoğlu, "Kanal İstanbul’u hayata geçirdiğimiz zaman iç sularımızı bağlayan bir kanal olduğu için elbette geçen gemilerden ücret alabiliriz. Şu anda Boğaz'dan geçen gemilerden Montrö anlaşmasına göre ücret alamıyoruz. Servis bedeli alıyoruz. Kısıtlamalar var. Gerekçesi güvenlik. Örneğin şu anda likit gaz yüklü gemiler geçemiyor. Geçmişte yaşadığımız bir kaza var. Bunlar şimdi kanaldan geçebilecekler. Ukrayna geçmişte çok ısrar etti. Bu gemiler geçince şimdi para da alabiliriz; burada önemli olan Montrö ruhunun kalması. Önemli olan Montrö’ye göre Karadeniz’deki dengenin bozulmaması. Gemilerin kaç gün kalacağı, tonaj sınırı belli. Bu ortada iken Kanal İstanbul’dan geçse de Boğaz'dan geçse de fark etmez" şeklinde yanıt verdi.
'350 BİN KİLOMETRE YOL YAPMIŞIM'
Bakan Çavuşoğlu, yurt dışı gezileriyle ilgili "Dışişleri Bakanı olarak 350 bin kilometreye yakın yurt dışı yolu yapmışım. Dünyanın etrafında 11 tur demek. 70 bin kilometre de yurt içinde seyahat ettim. 45 ülkeye 81 yurt dışı seyahati gerçekleştirdik. 5 yılda 2,5 milyon kilometre yol kat etmişiz ve dünya etrafında 63 tur demek. 245 ülke 452 şehir ziyaret etmişiz. Bu üç kez Ay'a gidiş-geliş demek" dedi.
