Avrupa'nın bazı ülkelerinde, Amerika'da ve depremin yoğun yaşandığı Japonya'da kullanılmaya başlanılan ve depreme karşı binaların ayakta kalmasını sağlayan sistem, Türkiye'de de üretilmeye başlandı.
Tamamı Türk mühendisler tarafından geliştirilen sistem, Ankara'nın Kazan İlçesi'nde Mim Mühendislik bünyesinde kurulan Tis Teknoloji tarafından üretildi. Sistem sayesinde binalar deprem sırasında ayakta kalırken depremden sonra da kullanılmaya devam edilebilecek.
Kazan'da Mim Mühendislik çatısı altında kurulan Tis Teknoloji bünyesinde çalışan mühendisler, depreme karşı binanın ayakta kalmasını sağlayacak sistem geliştirdi. Geliştirilen sistem sayesinde deprem sırasında binanın yıkılmasının önüne geçilirken, depremden sonra da kullanılmasının mümkün olacağı kaydredildi. Deprem yönetmenliğine göre önemli yapılar, başta hastaneler olmak üzere hava limanları, viyadükler ve kritik merkezlerle benzeri yerlerde kullanılması şartı getirilen, ancak bugüne kadar yurt dışından ithal edilen sarkaç tipi deprem yalıtım cihazı, üretici firma tarafından Türkiye'de üretilmesine müsaade etmediği için yurt dışından ithal ediliyordu. Mim Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı ve Makine Mühendisi Ahmet Şuyun ve firma bünyesinde çalışan mühendisler, sistemi geliştirip kendi markasını oluşturarak patentini almayı başardı. Geliştirilen sistemle 8 ve üzerindeki şiddette depremlerde binanın yıkılması engellendiği gibi, binanın işlevinin de devam edeceği kaydedildi.
Özellikle 1999 Sakarya depreminden sonra deprem yönetmeliğine göre başta kamu binalarında kullanılması şartı getirilen sistem, daha önce yurt dışından yüksek fiyatlarla ithal edildiği belirtildi. Tis Teknoloji tarafından geliştirilen ve patenti alınan sistem, Türkiye'de ilk kez üretiliyor. Bina kolonlarına yerleştirilen sistem sayesinde deprem sırsında bina terazide dururken, sarkaçlar sayesinde yer altı hareketleri absorbe (bir maddeyi, bir sıvıyı içine çekmek, gizleme ve saklama) edilerek binanın hasar görmesi engelleniyor. Çok yüksek maliyetlere ithal edildiği için özel binalarda kullanılmayan sistemin Türkiye pazarına sunulmasının ardından yaygınlaşması bekleniyor. Mim Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Şuyun, iki yıla yakın Arge çalışmasının ardından tamamladıkları sürtünmeli sarkaç tipi deprem yalıtım projeleriyle Türkiye'nin deprem gerçeğini de kabus olmaktan çıkardıklarını söyledi. Şuyun, ilk olarak İran pazarına, ardından da Avrupa pazarına açılmayı hedeflediklerini kaydetti.
SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR... İZLEYEREK, ÖĞRENİN...
Sistemin işleyişi hakkında bilgi veren Ahmet Şuyun, "Binanın veya kolonların altına yerleştirilen sürtünmeli sarkaç tipi deprem yalıtım cihazı, deprem sırasında bir arayüz sağlıyor. Deprem etkisi bu arayüz ile karşılaşarak üst yapının korunması sağlanıyor. Yalıtım cihazı, içindeki hareketli yüzey sayesinde deprem yer hareketlerinin yapıya aktarılması engelleniyor. Deprem sırasında üst yapı zeminden ayrılıyor ve depremin yıkıcı etkisi ortadan kalkıyor. Tüm testlerden başarıyla çıkan ve Türk mühendisler tarafından geliştirilen TDP adı verilen yalıtıcı madde, depremin tüm enerjisini sönümleyerek binanın adeta bir kaygan zemin üzerinde yumuşak şekilde, şekil değiştirmeden hareket etmesini sağlıyor" dedi.
Depremlerde binaların hasar görmemesi için gerekli olan bir cihaz ürettiklerinin altını çizen Ahmet Şuyun, "Bu cihaz deprem olduğu anda binanın yıkılmasından çok binanın kullanılır halde kalmasını sağlıyor. Bu sistemin her şeyi tarafımızdan tamamlandı. Dünya'da bunun benzeri sistemler kullanılıyor fakat bizim ürettiğimiz kayıcı malzemenin buluşunu yaparak Dünya'da sistemin tekelini elinde tutanlara rakip olmuş durumdayız. Bu sistem sayesinde ithalatın önüne geçmiş durumdayız. İki yıllık çalışma sonucunda sistemimizi tamamladık" dedi.
DHA
