Yılda 1.9 milyar lira gelire ulaşmasına ragmen mali tablolarını düzeltemeyen Türk futbolu 3.5 milyar liralık borç batağına girdi. Bunu gören UEFA da kulüpleri mali kıskaca aldı. Gözler Galatasaray’ın alacağı cezaya çevrilirken, uzmanlar, “Türk futbolunun kurtuluşu aynı dizi endüstrisi gibi Süper Lig’in yurtdışına pazarlanmasında yatıyor” uyarısında bulundu. UEFA’nın 2012 yılından itibaren uygulamaya aldığı ‘Finansal Fair Play’ kuralları gelir-gider dengesini şaşıran kulüpleri de zora soktu. Bugün sadece Galatasaray değil toplam borcu 3.5 milyar lirayı aşan Türk futbolu için adeta tehlike çanları çalıyor. Kulüplerin bir an önce mali tablolarını düzeltmeleri için çağrıda bulunan Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) Futbol Endüstrisi Çalışma Grubu Başkanı Dorukhan Acar, “Seyirci sayısı ve sponsor gelirleri düştü. Kulüpleri ayakta tutan tek gelir kalemi yayın hakları. Yapılan harcamalar ise çok fazla. Kulüplerde kurumsal devamlılık yok. Süper Lig’i biran önce yurtdışına açıp, gelirleri arttırıcı önlemler alınmalı” dedi.
YÜZDE 42’Sİ 4 BÜYÜKLERİN
Yaptıkları araştırmada sadece Galatasaray’ın değil Süper Lig’deki hemen hemen tüm kulüplerin UEFA kriterlerine uyum konusunda zorluk yaşadığını anlatan Dorukhan Acar, şu bilgileri verdi: “Türk futbolunun borcu 3.5 milyar lirayı buldu. Bu rakamın yüzde 42’si 4 büyük kulübe ait. Bugün Avrupa kupalaranı kalması söz konusu olan bir kulüp UEFA’nın kriterlerine uyum sağlamalı. Buradaki finansal kriterleri Türkiye Futbol Federasyonu’da (TFF) uygulayacak. Eğer kriterler yerine getirilmez ise Süper Lig’de sadece bir kaç kulüp mücadele hakkı kazanabilir.”
KURUMSAL DEVAMLILIK
Türk futbolunun mali açıdan Avrupa kulüpleri seviyesine gelebilmesi için yapılması gereken birçok çalışma olduğunu anlatan Dorukhan Acar, şu bilgileri verdi: “Futbolun kurtuluşu için TFF, Süper Lig A.Ş ve Varlık A.Ş projelerini planlıyor. Ancak bizim asıl hedefimiz kulüplerde kurumsal devamlılığın sağlanmasıdır. Bir kulüp başkanının en az 3 yıl boyunca yönetimde yer alması zorunluluğu getirilmeli. Ayrıca Süper Lig maçları ve özet görüntüleri yurtdışında yayınlanmıyor. Süper Lig’i bir an önce yurtdışına açmalıyız. Dizi endüstrisi gibi komşu ülkeler Süper Lig takımlarına ilgi gösterebilir. Ayrıca Avrupa’da takımlarıng elirlerinin yüzde 80’i yayın ve ticari gelirlerden oluşuyor. Biz de ticari gelir oranı çok düşük. Bunnu arttırılması gerekiyor.”
Acil yapılması gerekenler
* Süper Lig yurtdışına açılmalı
* Kulüplerde kurumsal devamlılık sağlanmalı
* Kalıcı ticari gelir kalemleri oluşturulmalı
TFF, ‘Varlık A.Ş’ için harekete geçti
SÜPER Lig’de mücadele eden 18 takımın toplam borcu 3.5 milyar liraya ulaşınca Türk futbol kulüplerinin kurtuluşu için Türkiye Futbol Federasyon’u (TFF) son dönemlerde bazı çalışmalar gerçekleştirdi. Bu çalışmaların başında da “Varlık Yapılandırma Şirketi” geliyor. TFF’nin yayın ihaleleri dahil tüm ticari gelirlerinin toplanacağı ‘Süper Lig AŞ’ projesinin borç ayağını, kuracakları Varlık Yapılandırma Şirketi’nin oluşturacağı belirtilmişti. Varlık A.Ş’nin kulüpler üzerinde yeni bir model olabileceğine dikkat çeken Dorukhan Acar, sistemi şöyle özetledi: “Şirketin kurulmasıyla kulüplerin tüm ticari gelirleri bir arada toplanacak. BÖylece kulüplere daha ucuz maliyet ve uzun vadede finansman imkanı yaratılacak. Özel bankalara olan borçların üç devlet bankasına devredilmesi projesi de bu şirket vasıtasıyla gerçekleşecek.”
755 milyon liralık yayın geliri nasıl dağlıyor?
Ödül alanı Pay(%)
----------------------
Performans 46
Lige katılım payı 37
Şampiyonlar 11
Sıralama 6
4 büyüklerin borcu nasıl arttı
Sezon Borç (milyon TL)
---------------------------
Galatasaray
2012/13 227
2013/14 347
2014/15 511
Fenerbahçe
2012/13 257
2013/14 382
2014/15 477
Beşiktaş
2012/13 126
2013/14 166
2014/15 272
Trabzonspor
2012/13 103
2013/14 121
2014/15 242
Sezon Bonservis gideri (milyon Euro)
----------------------------------------
2015/16 102
2014/15 83
2013/14 117
2012/13 118
2011/12 125
2010/11 113
Türk futbolu gelirleri
Sezon Gelir (milyon Euro)
-------------------------------
* 2015/16 620
2014/15 600
2013/14 581
2012/13 444
2011/12 410
2010/11 370
* Tahmini
Mali yüzden ceza alan kulüpler
BEŞİKTAŞ
2012: UEFA tarafından kulüp lisansa aykırılıktan 2 yıl Avrupa kupalarından men cezasına çarptırıldı. Bu cezanın 1 yılı ertelendi.
GALATASARAY
2014: Galatasaray, kulüp lisans kriterlerine göre hesaplarında aykırılık tespit edilen Galatasaray, 200 bin Euro para cezasına çarptırıldı.
2016: UEFA, 2016 ocak ayında Finansal Fair Play ihlalinden dolayı Galatasaray’ın Avrupa’dan 1+1 men edilmesini istiyor.
TRABZONSPOR
2014: UEFA kulüp lisans kriterlerine göre hesaplarında aykırılık tespit edilen Trabzonspor, UEFA tarafından 200 bin Euro para cezasına çarptırıldı.
BURSASPOR
2012: Mali kriterlerden dolayı 1 yıl Avrupa kupalarından men edildi. CAS’a yapılan itirazda 1 yıllık men cezası 250 bin Euro’ya çevrildi.
2014: UEFA kulüp lisans kriterlerine göre hesaplarında aykırılık tespit edilen kulübe 200 bin Euro para cezası verdi.
2014: UEFA Disiplin Kurulu mali kriterlerden dolayı Bursaspor’u 1 yıl Avrupa kupalarından men cezasına çarptırdı. Ekstra 1 yıllık men cezası içinde bir aylık süre tanıdı.
KASIMPAŞASPOR
2014: UEFA yaptığı inceleme neticesinde kulübün UEFA kulüp lisansı verilmemesini kararlaştırdı. Bu nedenle kupalara gitme hakkı kazanan Kasımpaşa UEFA Avrupa Ligi’ne gidemedi.
GAZİANTEPSPOR
2012: Finansal Fair Play kriterlerine aykırılık gerekçesiyle 1 yıl Avrupa Kupaları’ndan men cezasına çarptırıldı.
CEYHAN KUBURLU - HÜRRİYET
