Limon fiyatı zam üstüne zam görerek, 10 liraya çıktı. Yatak limonun yüzde 25’i mağarada soğuktan dondu. İhracat artınca eldeki limon altın gibi değerlendi. Hasatta 50 kuruşa satan da, şimdi 10 TL’ye alan da isyanda.
Yeni mahsul öncesinde azalan stoklara bağlı olarak her yıl Temmuz ve ağustos aylarında fiyatı artan limon bir ay içinde yüzde 66 oranında rekor ölçüde zamlanarak, fiyatı 10 liraya çıktı. Haziran ayında 4 ile 6 lira arasında olan bir kilo limonun market fiyatı 8 - 10 liraya ulaştı.
Mersin’de 1 lira
Yataklık ayrılan limonun kış aylarında yüzde 25 oranında soğuktan çürümesiyle stokların hızlı azalması ve ithalatın geçen yıla göre yüzde 30 artması gibi nedenlerle limon fiyatı, Antalya ve Mersin hallerinde bile zirve yaptı. 22 Temmuz’da (dün) Antalya Hali’nde 17 kiloluk yatak limonun kasası 100-105 liradan işlem görürken, Mersin Hali’nde yatak limonun kasası 40-80 liradan satıldı. Mersin Hali’nde dal limonun kilosu 1.50-3 lira, file limonun kilosu 1.75-3.50 lira ve çıkıntı limonun kilosu da 1-2 liradan işlem gördü.
İstanbul Hali’nde de Erdemli - Silifke arasında yetişen kaliteli lamas limonun sandığı 110-130 liradan, enterdonat limonun sandığı 50-60 liradan, çıkma limonun sandığı da 35-40 liradan işlem gördü. 2014’ün 22 Temmuz’unda ise lamas 105-120, enterdonat 55-80, çıkma ise 50-60 liradan işlem görmüştü.
Yüzde 376 fark var
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) yaptığı araştırmaya göre limonun üreticiden çıktığı fiyat ile tüketicinin marketten satın aldığı fiyat arasında kat kat fark oluştu.
TZOB, 13 Temmuz’da açıkladığı raporunda, üreticinin 2.10 TL’ye sattığı limonun halde 4, pazarda 6, markette ise ortalama 7.33 TL’ye satıldığını, üretici ile market arasındaki fiyat farkının yüzde 249.6 olduğunu açıklamıştı. 13 Temmuz’dan bu yana geçen 10 günde limonun fiyatı 7 liradan 10 liraya yükseldi. Böylece üretici ile market arasındaki fiyat farkı yüzde 376’ya yükseldi.
Eylülde gel!
Fiyat artışının Mersin’de eylül ayında başlayacak ilk limon hasadına kadar sürmesi bekleniyor. 2014 hasat sezonunda limonu kilosu 50 kuruşa satmak zorunda kalan üreticiler limondaki fiyat artışına isyan ediyor. Üreticiler, kat kat artan fiyatları aracıların yükselttiğini söylerken, tüketiciler ise devletin limon fiyatına müdahale etmesini istiyor.
İthal edilirse fiyat düşer
Limondaki fahiş zamları, kuru fasulye ve patateste oynanan oyuna benzeten tüketiciler, ithalat yapılarak fiyatların düşürülmesini talep ediyor. 2014 yılında kuru fasulye fiyatları anormal artış gösterdiğinde ekonomi bakanlığı ithalat vergilerini düşüreceğini açıklayınca fiyatlar hızlı bir şekilde düşmüştü. 2015 nisan sonu, mayıs başında da patates fiyatları 5 liraya vurunca patates ithalatı gündeme gelmiş ve fiyatlar yeniden 2 liraya gerilemişti. Tüketiciler ithalat yapılması halinde fiyatların normale döneceği beklentisini dile getiriyor.
İhracat % 30 arttı
Limon ihracatı 2015’in ilk 6 ayında, 2014’ün aynı dönemine göre miktar olarak yüzde 30 oranında artış gösterdi. 2014’ün ilk 6 ayında 171 bin ton limon ihraç edilirken, 2015’in ilk 6 ayında ise ihracat 223 bin tona yükseldi. Limon ihracatından elde edilen gelir de aynı dönemde yüzde 13 artarak 114 milyon dolardan, 128 milyon dolara çıktı.
‘Yatakta çürüdü!’
Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak, 2014 yılında rekoltenin iyi olduğunu ancak yataklık limon olarak mağaralarda saklanan limonların soğuktan zarar gördüğünü, fiyatların bu sebeple yükseldiğini söyledi. Kavak, “Yatak limon olarak ayrılan limonlar depolandıkları yerde soğuk havalardan etkilendi, çürüdü. Yaklaşık yüzde 25 oranında zayiat oldu. Bunun yanısıra Türkiye artık 80 milyonluk bir ülke, ayrıca 30 milyon da turist ağırlıyor, dolayısıyla tüketim de artıyor. Öte yandan spekülatörler de devreye girince fiyatlar bu seviyeye geldi” diye konuştu.
‘Fiyatı aracılar yükseltiyor’
Ziraat Odası Antalya Şube Başkanı Vahap Tuncer, bu durumun her yıl yaşandığını belirterek, üretim planlaması olmaması ve aracı çokluğunu buna neden gösterdi. Tuncer, “Her yıl bu mevsimde limon aşağı yukarı bu fiyatları görüyor. Çünkü mevsimi değil. Kilosu 50 kuruşa üreticiden alınan limon, depodan 3 - 4 TL arasında çıkıyor. Bu pazara gelinceye kadar birkaç aracının elinden geçiyor. Haliyle fiyatı artıyor” diye konuştu.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın konuyla ilgili üretim planlaması yapması gerektiğini aktaran Vahap Tuncer, “Bu durumdan ne üretici, ne de tüketici memnun” dedi. Tuncer, limon fiyatlarındaki artışın geçici olduğunu, yeni mahsulün çıkmasıyla eylül sonu gibi düşeceğini kaydetti.
